АҒАС НИ ӨСӨН ҺЫУҘА БАТМАЙ?

Ағас ни өсөн һыуҙа батмай?

Улар икеһе лә ҡара урманда күрше генә үҫкән ҡарт ҡарамалар ҡыуышында тыуҙы. Кес кенә саҡтарында улар бер-береһен белмәй ине. Бер мәл яҡтылыҡ һәм йылылыҡ күбәйә башлағас, сабыйҙар әкрен генә тышҡа сығып йөрөй башланы. Шунда улар берен-бере күреп ҡалды.

— Һин кем ул? — тине оҙон ҡолаҡлы ҡыя ҙур күҙле йомғаҡ.

— Мин ҡуян-ҡустыбай. Әсәйем миңә шулай өндәшә. Ә һин үҙең кем булаһың?

— Мин – терпе-тилберкәй. Әсәйем миңә шулай әйтә.

— Тышта рәхәт икән, тине ҡуян арлы-бирле һикергеләп. Әллә әсәйҙәр юҡта йөрөп киләбеҙме?

— Әсәйем миңә, сығып йөрөмә, аппағым-йомшағым, йә һыуға батып ҡуйырһың, тине бит әле.

— И-и-и! Әсәйҙәр ҡайтҡансы әле...

— Әйҙә, алайһа!..

Китә былар. Бер саҡ урман бөтә. Алда ағарып ятҡан ниҙер күренә.

— Уй, уй! – терпе-тилберкәй артҡа сигенә. - Ошо һыуҙыр әле.

— Булһа! – алдараҡ барған ҡуян-ҡустыбай уға ишара яһай (ҡул болғай). – Кил әле, кил яҡыныраҡ!

Иҫтәрең дә китер! Теге ялтыр нәмәкәйгә ҡарайҙар ҙа улар, шаҡ ҡаталар: улар бөтөнләй бер-береһенә оҡшамаған, бигерәк ирмәк кенә икәндәр.

— Уф! Минең ... ҡолаҡтарым шундай ҙур! Аяҡтарым – оҙон, ә ҡойроғом – тоҡос!

— Эй-й-й... Мин ниндәйҙер сәнскеләр менән ҡапланғанмын. Ә аяҡтарым шундай ҡыҫҡалар, — тип иламһырай терпе-тилберкәй. — Ә әсәйем миңә, аппағым-йомшағым, тип өндәшәсе. Мин бит аҡ та, йомшаҡ та түгел.

Улар шулай иҫтәре китеп һыуҙағы шәүләләрен күҙәткән арала һыу, баҡһаң, күбәйә лә башлаған. Хәҙер алда ла, артта ла һыу.

— Һыу-һыу! Был йылға! Батабыҙ! – тип сәрелдәй ҡуян-ҡустыбай.

— Әсә-ә-әй! Әсәкә-ә-й! – тип сеңләй терпе-тилберкәй. Ләкин һуң инде: һыу уларҙы бөтөнләй ҡамап ала. Шул саҡ улар эргәһендә йөҙөп килгән бер ағас туҡтай. Башта ҡуян-ҡустыбай уның өҫтөнә һикерә, шунан терпе-тилберкәйҙе эргәһенә тартып ала.

— Ныҡ тотоноп ултырығыҙ, — ти уларға Ағас. – Юғиһә, һыуға ҡоларһығыҙ. Ә ул тәрән – батырһығыҙ.

— Ә һин үҙең ниңә батмайһың? — ти ҡуян-ҡустыбай.

— Шулай-шул, — ти терпе-тилберкәй. – Һин бит беҙҙән әллә нисә тапҡырға ҙурһың!

— Ауырһыңдыр ҙа әле, — тип өҫтәй ҡуян-ҡустыбай.

— Дөрөҫ, — ти Ағас. – Мин ҙур ҙа, ауыр ҙа. Ләкин һыу мине батырмай.

— Ни өсөн? – тип икеһе бергә ҡысҡырып ебәрә кескәйҙәр.

— Һеҙ үҙегеҙ кемдең һут-һөтөн эсеп үҫтегеҙ?

— Әсәйебеҙҙекен! – ти был ике сабый бер-береһенә ҡарашып. – Эйе, ул беҙҙе имеҙҙе.

— Ә мин, — ти Ағас, — һыу эсеп үҫтем. Минең әсәм – Һыу. Ә әсә үҙ балаларын батырмай ҙа, үлтермәй ҙә. Һеҙгә лә әсәйҙәрегеҙ йыраҡ китмәҫкә ҡушҡандыр әле?

— Ҡушҡайнылар ҙа ул, беҙ тыңламаныҡ шул, – ти терпе-тилберкәй.

— Уныһы шулай ҙа, — тип көрһөнә ҡуян-ҡустыбай. – Уның ҡарыуы – беҙ һыуҙы күрҙек. Һыуға ҡарап бер-беребеҙгә оҡшамауыбыҙҙы аңланыҡ, йәнә... ҙур һәм ауыр ағастың ни өсөн батмауын белдек.

— Эйе шул! – тип сәпәкәй итә терпе-тилберкәй. — Беҙ тағы әллә күпме нәмә белербеҙ әле! Бына, ҙур яҡты нимә беҙгә эйәреп йөҙә лә йөҙә, ул нимәкәй икән?

— Ул – Ҡояш, — ти ерҙә оҙон-оҙаҡ йәшәгәндән һуң ауған был Ағас. – Ул үҙе тыуҙырған барса тереклекте, барса үҫемлекте бер ҡасан да ярҙамынан ташламай. Бөтә әсәйҙәрҙең дә әсәһе — Һыу! Атаһы — Ҡояш.

— Беҙ ҡасан әсәйҙәребеҙгә барып етербеҙ икән? — ти терпе һәм ҡуян.

Ағас бер боролошта йыуан башы менән килеп төртөлә.

— Рәхмәт һиңә, Ағасҡай! — тип ергә һикерә сабыйҙар һәм һәр ҡайһыһы үҙ әсәһен эҙләргә урман эсенә инеп китә.